İlk turda da yarışı önde bitiren ancak, yüzde 50’nin üzerine çıkamayan Erdoğan, ikisi Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nde olmak üzere toplamda üç kez arka arkaya seçilen ülke tarihindeki ilk cumhurbaşkanı oldu.
Resmi sonuçların açıklanmasının ardından yeni kabinesini açıklaması beklenen Erdoğan’ı yeni dönemde zorlu ekonomik sorunlar bekliyor.
Muhalefet partilerinde ise parlamento seçimlerinin ardından, cumhurbaşkanlığının da kaybedilmesi nedeniyle iç hesaplaşma kaçınılmaz görünüyor.
Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan, ikinci tur seçimi, 2018 seçimlerine göre yaklaşık 0,4’lük oy kaybıyla tamamladı.
2019 yerel seçimlerinde, CHP’nin belediyeleri kazandığı Ankara, İstanbul, İzmir, Adana, Mersin, Antalya’nın da aralarında bulunduğu büyükşehirlerde Kılıçdaroğlu’nun gerisinde kalan Erdoğan, Karadeniz, Ankara ve Eskişehir dışında İç Anadolu bölgesinde üstünlüğünü korudu.
Oy oranlarında kısmi değişimler olmasına karşın, ilk turla karşılaştırıldığında, seçim haritasında Hatay dışında değişiklik olmadı.
İlk tur seçimde Kılıçdaroğlu, Hatay’da seçimi küçük farkla önde tamamlamıştı.
İkinci turda ise Erdoğan bu ilde yarışı önde bitirdi.
Seçmenin ilk turdaki tercihini büyük oranda koruduğu seçimde her iki aday da oylarını artırmasına karşın, oy farkı da ilk turdakine yakın oldu.
Kılıçdaroğlu, Doğu ve Güneydoğu’da oy kaybetti
14 Mayıs seçimlerine “milliyetçi” seçmen söylem damgasını vurmuştu.
MHP oy oranını artırırken, Zafer Partisi’nin başını çektiği ATA İttifakı Cumhurbaşkanı Adayı Sinan Oğan, yüzde 5,17’lik oy oranıyla sürpriz yapmıştı.
İkinci tura giderken, Sinan Oğan, Erdoğan’ı; ittifakın başını çeken Zafer Partisi Genel Başkanı Ümit Özdağ ise Kılıçdaroğlu’nu destekleme kararı aldı.
Özdağ’ın başta sığınmacı sorunu, Anayasa’nın Türklük maddesi, kayyumların devamını da içeren yedi maddelik protokol karşılığı destek verdiği Kılıçdaroğlu, ikinci tur seçimde oylarını yaklaşık yüzde 3, Erdoğan ise yüzde 2,5 dolayında artırdığı dikkate alındığında ATA İttifakı’nın oylarının iki aday arasında bölündüğü yorumu yapılıyor.
Kılıçdaroğlu, büyükşehirlerde oy artırdı, Güneydoğu’da kayıp yaşadı
Seçim sonuçlarına göre büyükşehirlerin yanı sıra, Trakya, Doğu ve Güneydoğu’daki birçok ilde Kılıçdaroğlu yarışı önde bitirdi.
Ancak Kılıçdaroğlu, seçim yarışını önde bitirdiği Diyarbakır, Ağrı, Hakkari, Mardin’in de aralarında bulunduğu Doğu ve Güneydoğu’daki 11 ilde küçük de olsa oy kaybetti.
Bu durum bir grup Kürt seçmenin, Zafer Partisi ile yaptığı seçim işbirliğine tepki göstererek, sandığa gitmemeyi tercih etmesine bağlanıyor.
Erdoğan kabine mesaisine başlayacak
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da cumhurbaşkanlığı kesin sonuçlarının açıklanmasının ardından, seçim takvimine göre yemin edip görevine başlayacak.
Erdoğan’ın ilk işi yeni kabinesini belirlemek olacak.
Mevcut kabinede yer alan bakanlardan 15’i milletvekili seçilerek parlamentoya girdi.
Bu durum Erdoğan’ın kabinesini tümüyle yenilemesi anlamına geliyor.
Parlamentoda Cumhur İttifakı’nın çoğunluğu sağlaması nedeniyle, Erdoğan’ın bazı bakanları yeniden kabineye alacağı kulislerde konuşuluyor.
İçişleri Bakanı Süleyman Soylu, Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, yeniden kabineye girme olasılığı yüksek görülen isimler.
Mevcut kabinesinde ağırlıklı olarak “teknokrat” isimlere yer veren Erdoğan’ın, yeni dönemde, siyaset deneyimi olan isimleri kabineye alması olası görülüyor. Bu çerçevede “üç dönem” kuralına takıldığı için parlamentoya giremeyen bazı isimlerin yeni dönemde kabinede yer alabileceği belirtiliyor.
Erdoğan’ın kabinesini açıklamasının ardından, partideki oy kaybını da masaya yatırması bekleniyor.
Cumhur İttifakı’nın seçimleri kazanmasına karşın, 14 Mayıs seçimlerinde AKP yaklaşık yüzde 7 oy kaybetti. Seçimlerin tamamlanmasının ardından, AKP’nin oy kaybının nedenlerine ilişkin analizlerin tamamlamasının ardından, seçimlerde başarısız olan parti teşkilatları dahil, parti yönetiminde de revizyona gidebileceği belirtiliyor.
Kılıçdaroğlu’ndan ‘devam’ mesajı
Seçim sonuçlarının belli olmasının ardından muhalefet partilerinin liderleri ağırlıklı olarak bunu bir yenilgi olarak görmedikleri, “eşit olmayan koşullarda yarışılması ve iktidarın devlet olanakları ve bu olanaklara bağlı olarak yapılan” dezenformasyon nitelikli kampanyalara bağladı.
CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu seçimden sonra da “mücadeleye devam edeceğim” diyerek, partisinin başında olacağı mesajını verdi.
İYİ Parti Genel Başkanı Meral Akşener, seçmenin mesajını anlayıp gereğini yapmak gerektiğini belirtti.
Akşener, “Millet İttifakı devam eder mi“ sorusuna ise, “Şu an gelişmeler çok sıcak, henüz bir şey diyemiyorum” yanıtı vermekle yetindi.
İttifak liderleri daha sonra CHP Genel Merkezi’nde bir araya gelerek durum değerlendirmesi yaptı. Ancak liderler, birlikte görüntü vermedi ve görüşme sonrası da bir açıklama yapılmadı.
İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu da Kılıçdaroğlu’nun açıklamalarının ardından, herhangi bir açıklama yapmadan, genel merkezden ayrılıp İstanbul’a döndü.
İmamoğlu sabah sosyal medya hesabından paylaştığı mesajda ise “Kimse endişe etmesin, her şey yeniden başlıyor. Unutmayın, değişmeyen tek şey değişimdir” dedi. İmamoğlu, “Aynı şeyleri yaparak farklı sonuç asla beklemeyeceğiz artık” ifadelerini kullandı.
CHP ve İYİ Parti’de kurultaylar toplanacak
2019 yerel seçimlerinden aldığı başarılı sonuç ve cumhurbaşkanı adayı olması nedeniyle partisi içinde son derece güçlü konumda olan Kılıçdaroğlu’nun, son seçim yenilgisinin ardından aynı gücünü koruyup koruyamayacağı merak konusu.
Bu konuda önümüzdeki yaz aylarında yapılması gereken 38. Olağan Kurultay belirleyici olacak. CHP’de kesin kurultay tarihi ilan edilmedi.
Ancak normalde 2022 Temmuz’unda yapılması gereken kurultay, bir yıl ertelenmişti.
O nedenle CHP’nin kurultayını önümüzdeki Temmuz ayında yapması gerekiyor. Ancak parti yönetimi, kesin kurultay tarihini ilan etmedi. Seçimlerin ardından CHP’de de kurultay takviminin ilan edilmesi bekleniyor.
İYİ Parti Genel Başkanı seçimlerden önce Olağan Kurultay’ını 24-25 Haziran’da yapacağını ilan etti.
14 Mayıs seçimleri için “birinci parti” olarak çıkıp, “başbakan olma” hedefi koyan Akşener, bu hedefinin çok gerisinde kaldı ve 2018 seçimlerindeki oy oranını koruyabildi.
Seçimden önce aday belirleme sürecinde, Altılı Masa’dan önce kalkması ve sonra yeniden oturması nedeniyle, seçmenin güvenini sarstığı eleştirilerine hedef olan Akşener’e karşı parti içi muhalefetin sesini yükseltmesi bekleniyor.
Millet İttifakı grubu arayışı
CHP listelerinden seçime giren DEVA Partisi, Gelecek Partisi, Saadet Partisi ve Demokrat Parti’den toplam 38 milletvekili CHP’den ayrılarak partilerine geçecek.
Bu partilerin Meclis’te daha etkin çalışabilmek için grup kurmak için temasları bir süredir sürdürüyor.
Çatı parti üzerinde anlaşılması halinde bu siyasi partilerin, Meclis’in altıncı grup olması planlanıyor.
